Các nhà tham vấn – trị liệu tâm lý khác nhau đưa ra khá nhiều phẩm chất cần có ở một nhà tham vấn trị – liệu chuyên nghiệp. Một số phẩm chất dưới đây được nhắc đến nhiều nhất khi bàn về những phẩm chất cơ bản của một nhà tham vấn – trị liệu tâm lý.

Các nhà tham vấn – trị liệu tâm lý khác nhau đưa ra khá nhiều phẩm chất cần có ở một nhà tham vấn trị – liệu chuyên nghiệp. Một số phẩm chất dưới đây được nhắc đến nhiều nhất khi bàn về những phẩm chất cơ bản của một nhà tham vấn – trị liệu tâm lý.

• Ý Tưởng Việt – 10 Năm Chăm sóc tinh thần Việt
• Ý Tưởng Việt – Bác sĩ tâm lý Online
• Trung tâm tư vấn tâm lý Ý Tưởng Việt | Dịch vụ Tư vấn tâm lý
• Trung tâm tư vấn tâm lý Ý Tưởng Việt | Tư vấn tâm lý Online
• 8 Dấu hiệu nhắc bạn nên gặp bác sĩ tâm lý

Tham vấn tâm lý, Trị liệu tâm lý là gì?

Tham vấn là sự áp dụng nguyên tắc về phát triển tâm lý con người thông qua các chiến lược can thiệp về nhận thức, xúc cảm, hành vi một cách có hệ thống và lành mạnh cho sự phát triển cá nhân, phát triển nghề nghiệp, cũng như vấn đề bệnh lý của thân chủ (theo Hiệp hội các nhà tham vấn Hoa Kỳ, 1997).

Trị liệu – tiếng anh là Therapy – được lấy từ gốc Hy lạp là Therapia có nghĩa là chữa trị, làm lành. Trị liệu tâm lý có nghĩa là sự xóa bỏ rắc rối, những bệnh lý mang tính tâm lý.
Tham vấn và trị liệu tâm lý có mối quan hệ khá mật thiết với nhau.

Có quan niệm cho rằng trị liệu tâm lý bao hàm tham vấn. Người ta cho rằng trị liệu tâm lý như một quá trình can thiệp của nhà tâm lý học, nhà công tác xã hội hay nhà tham vấn đối với tình trạng sức khỏe tâm thần của đối tượng (thân chủ/người bệnh) bằng việc sử dụng các liệu pháp tâm lý như tham vấn để điều trị những rối nhiễu về cảm xúc hay tâm thần. Nhưng bên cạnh đó cũng có nhiều quan điểm đối lập hoàn toàn và việc tranh luận về mối quan hệ giữa hai phạm trù trên vẫn còn tiếp diễn đến nay.

Đâu là những phẩm chất mà một nhà tham vấn – trị liệu tâm lý cần có

Các nhà tham vấn tâm lý khác nhau đưa ra khá nhiều phẩm chất cần có ở một nhà tham vấn chuyên nghiệp. Một số phẩm chất dưới đây được nhắc đến nhiều nhất khi bàn về những phẩm chất cơ bản của một nhà tham vấn.

1. Nhà tham vấn – trị liệu tâm lý biết Chấp nhận thân chủ

Chấp nhận là sự nhiệt tình tôn trong thân chủ như một con người độc lập với những giá trị tự tại, bất kể hành vi, địa vi hoặc thái độ của người ấy như thế nào. Có nghĩa là cho phép thân chủ được tồn tại như họ muốn. Khi nhà tham vấn muốn được chính là mình và cho phép thân chủ được chính là họ – Đó là sự chấp nhận thân chủ.

Thái độ chấp nhận của nhà tham vấn đối với những gì thuộc về thân chủ sẽ tạo ra sự thay đổi ở thân chủ. Điều này có nghĩa là nhà tham vấn chân thành mong muốn thân chủ trải nghiệm với bất cứ một cảm quan nào đang diễn ra trong lòng thân chủ, như nỗi sợ hãi, bối rối, đau đớn, thù ghét, yêu thương, hằn học, tức tối, nhút nhát, can đảm hay kinh hoàng… Nhà tham vấn quan tâm đến thân chủ theo cách không “chiếm đoạt”, không “chiếm hữu”. Đối với nhà tham vấn, chấp nhận thân chủ là một tình cảm tích cực, không phòng vệ, không phê phán, không giả tạo và không đeo mặt nạ.

2. Nhà tham vấn – trị liệu tâm lý phải Trung thực

Khi nhà tham vấn trung thực với bản thân mình thì đồng thời anh ta phải trung thực với chính thân chủ của mình. Và, sự trung thực của thân chủ chỉ có được khi nhà tham vấn trung thực với chính bản thân mình. Nhà tham vấn trung thực với thân chủ không có nghĩa là phải nói toàn bộ những gì họ nghĩ. Đơn giản là họ không lừa dối thân chủ. Không làm điều ngược với suy nghĩ và cảm xúc của họ. Nhà tham vấn chỉ có thể khuyến khích thân chủ nói ra sự thật khi không quá tỏ thái độ phán xét trước những gì thân chủ thổ lộ.

3. Nhà tham vấn – trị liệu tâm lý cần Thấu cảm

Thấu cảm (thấu hiểu) giúp nhà tham vấn đánh giá được cảm xúc của thân chủ, mà không quá gắn cảm xúc của mình vào vấn đề của thân chủ, để những nhận xét của nhà tham vấn được khách quan hơn. Thấu cảm là một tiến trình chia sẻ, là sự thông đạt cho nhau về tư tưởng, cảm xúc ở mức độ cao nhất, hiểu những gì thân chủ đang suy nghĩ, đang nói đến đều có liên quan đến kinh nghiệm, đến cảm xúc của thân chủ.

4. Nhà tham vấn – trị liệu tâm lý vững Năng lực chuyên môn

Năng lực của nhà tham vấn thể hiện ở sự ham hiểu biết, lòng mong muốn được tiếp cận và kiềm chứng các cách thức tham vấn mới, tham gia vào các tổ chức chuyên môn, và đọc sách báo chuyên nghiệp. Nhà tham vấn được gọi là có năng lực chuyên môn tối thiểu phải là người được đào tạo về tham vấn và thực hành trong môi trường trợ giúp tâm lý.

5. Nhà tham vấn – trị liệu tâm lý Tin tưởng vào bản thân

Nhà tham vấn có lòng tin ở bản thân thường có khả năng phê và tự phê. Họ biết đánh giá ý kiến của người khác và tiếp nhận ý kien của ngưoi khác với sự cân nhắc kỹ lưỡng, dựa vào trên cơ sở lòng tin của chính mình. Một trong những nguyên tắc quan trọng trong tham vấn là giúp cho thân chủ tự đương đầu với nan đề của mình và có ý thức kiểm soát số phận của mình. Điều này chỉ có thể xảy ra khi nhà tham vẫn có sự tin tưởng ở bản thân và đương đầu được với vẫn đề của nhà tham vấn. Sự tin tưởng bản thân của nhà tham vấn là tấm gương tốt giúp thân chủ tự đương đầu với vấn đề của họ.

6. Nhà tham vấn – trị liệu tâm lý Không định kiến

Nhà tham vẫn khòng được phép đưa những kinh nghiệm riêng tư, cá nhân vào trong quan hệ tham vấn. Đặc biệt những vẫn đề có thể gây hại hay ảnh hưởng xấu đến quan hệ tham vấn. Nhà tham vấn không có định kiến với thân chủ được thế hiện ở sự cởi mở, sự nồng nhiệt, khả năng chấp nhận thân chủ mà không buộc thân chủ phải giống mình. Nhà tham vấn không cố gắng thuyết phục thân chủ làm theo quan điểm, niềm tin của mình. Không định kiến nên nhà tham vấn xây dựng được mối quan hệ chân thành và tin tưởng vào khả năng giải quyết vấn đề của họ mà không phụ thuộc vào việc họ là ai, như thế nào.

7. Nhà tham vấn – trị liệu tâm lý có Khả năng hợp tác

Phẩm chất này nói lên tính liên kết, tính chấp nhận của nhà tham vấn với thân chủ và với đồng nghiệp của mình. Sự hợp tác trong tham vấn cho phép thân chú tin tưởng ở bản thân, dễ dàng bày tỏ chính kiến và tích cực. đương đầu với nan đề của mình. Khả năng xây dựng sự hợp tác phụ thuộc vào nhân cách của nhà tham vấn và quan điểm tiếp cận trong tham vấn. Hai yếu tố này phải có sự thống nhất để đặt được hiệu quả.

Tài liệu tham khảo
Trần Thị Minh Đức, Kỹ năng tham vấn (cho người chưa thành niên vi phạm pháp luật), Hà Nội 2010
Nguyễn Thị Minh Hằng, Giáo trình tâm lý học lâm sàng, NXB Đại học quốc gia Hà Nội 2017
Steve Self, Tư vấn và tham vấn, 2019
DANA CASTRO, tâm lý học lâm sàng, NXB Tri thức